تاریخ آخرین آپدیت 2024-04-06 توسط مریم فرجی
فهرست مطالب
- 1 نوار عصب و عضله چیست
- 2 نوار مغز چیست
- 3 جراحی مغز در چه مواردی انجام می شود؟
- 4 کلینیک نوار عصب و عضله
- 5 انواع مختلف نوار عصب و عضله
- 6 نوار عصب و عضله و طب فیزیکی
- 7 تست نوار عصب و عضله توسط متخصص مغز و اعصاب
- 8 چه بیماری با نوار عصب و عضله قابل تشخیص است؟
- 9 تفسیر نتایج نوار عصب و عضله
- 10 عوارض جانبی نوار عصب و عضله
- 11 تفاوت نوار عصب و عضله وCT اسکن
نوار عصب و عضله چیست
نوار عصب و عضله یک آزمایش پزشکی است که برای بررسی عملکرد و سلامت عصب ها و ماهیچه ها انجام می شود. این آزمایش شامل دو بخش است: نوار عصب (NCV) و نوار عضله (EMG). در نوار عصب، از الکترودهایی که به پوست متصل می شوند، برای ارسال و دریافت سیگنال های الکتریکی از عصب ها استفاده می شود. این سیگنال ها می توانند سرعت و شدت هدایت عصبی را نشان دهند. در نوار عضله، از سوزن هایی که به عضلات وارد می شوند، برای ثبت فعالیت الکتریکی عضلات استفاده می شود. این فعالیت می تواند نشان دهنده وضعیت نورون های حرکتی و اتصال آنها به عضلات باشد.
نوار عصب و عضله می تواند برای تشخیص برخی از بیماری های مربوط به سیستم عصبی مانند صرع، سکته مغزی، بیماری پارکینسون، بیماری آلزایمر، اسکلروز جانبی آمیوتروفیک (ALS)، نوروپاتی محیطی، سندرم گیلن باره، تومورهای مغز یا نخاع، سندرم تونل کارپال و غیره مفید باشد.
این آزمایش معمولا توسط یک پزشک متخصص مغز و اعصاب یا یک پزشک متخصص طب فیزیکی و توانبخشی انجام می شود. برای انجام این آزمایش، لازم است که بیمار از پوشیدن لباس های فلزی، زیورآلات، لوازم آرایشی و محصولات حاوی الکل خودداری کند. همچنین باید از مصرف برخی داروهایی که بر روی عصب ها و ماهیچه ها تاثیر می گذارند مانند آسپرین، وارفارین، کافئین و غیره اجتناب کند.
نوار عصب و عضله معمولا یک آزمایش بی خطر و کم درد است. اما ممکن است برخی از عوارض نادر را به همراه داشته باشد. برخی از این عوارض عبارتند از: عفونت، خونریزی، آسیب عصبی، تشنج، بروز یا تشدید بیماری مایاستنی گراویس و آلرژی به الکترودها برای کاهش احتمال این عوارض، باید پس از آزمایش محل سوزن را تمیز و خشک نگه داشته و از فشار یا اصطکاک آن خودداری کنید. همچنین باید به هرگونه علامت عفونت مانند قرمزی، تورم، درد، گرما یا ترشح مایع از محل سوزن توجه کنید و در صورت بروز آنها به پزشک خود مراجعه کنید.
بیشتر بدانید: نوار عصب و عضله در تهران | هزینه نوار عصب و عضله در سال 1403
نوار مغز چیست
نوار مغز یا الکتروانسفالوگرافی (EEG) یک تست پزشکی است که فعالیت الکتریکی مغز را اندازهگیری و ثبت میکند. در این تست، الکترودهایی که به پوست سر متصل میشوند، سیگنالهای الکتریکی که توسط مغز تولید میشوند را ثبت و نمایش میدهند. نوار مغز میتواند به پزشک در تشخیص و نظارت بر شرایطی که بر مغز تاثیر میگذارند کمک کند. مثلا نوار مغز میتواند به تشخیص صرع، سکته مغزی، آلزایمر، خواب آلودگی و کما کمک کند.
تفاوت نوار عصب و عضله و نوار مغز
نوار عصب و عضله و نوار مغز دو تست پزشکی مختلف هستند که برای بررسی عملکرد و سلامت سیستم عصبی انجام می شوند. تفاوت بین این دو تست به این شکل است که:
نوار عصب و عضله برای اندازه گیری و ثبت سیگنال های الکتریکی که توسط عصب ها و عضلات تولید و انتقال می شوند، انجام می شود. این تست می تواند برای تشخیص بیماری هایی که روی عصب ها و عضلات تاثیر می گذارند مانند صرع، نوروپاتی محیطی، سندرم گیلن باره و غیره مفید باشد . در این تست، از الکترودهای سطحی و سوزنی برای ارسال و دریافت سیگنال های الکتریکی از عصب ها و عضلات استفاده می شود.
نوار مغز یا الکتروانسفالوگرافی برای اندازه گیری و ثبت فعالیت الکتریکی مغز انجام می شود. این تست می تواند برای تشخیص و نظارت بر شرایطی که بر مغز تاثیر می گذارند مانند سکته مغزی، آلزایمر، خواب آلودگی و کما مفید باشد . در این تست، از الکترودهایی که به پوست سر متصل می شوند، برای ثبت و نمایش سیگنال های الکتریکی که توسط مغز تولید می شوند، استفاده می شود.
جراحی مغز در چه مواردی انجام می شود؟
جراحی مغز یک روش پزشکی است که برای درمان و ترمیم مشکلات ساختاری در مغز انجام می شود. جراحی مغز می تواند برای برخی از بیماری ها و عارضه های مرتبط با مغز لازم باشد. برخی از این موارد عبارتند از:
تومورهای مغزی: تومورهای مغزی بافت های غیرطبیعی هستند که در مغز رشد می کنند. برخی از تومورها خوش خیم و برخی دیگر بدخیم هستند. جراحی مغز می تواند برای خارج کردن تومور یا کاهش فشار آن بر روی بافت های اطراف انجام شود.
آنوریسم مغزی: آنوریسم مغزی برآمدگی در دیواره یک رگ خونی در مغز است که ممکن است شکسته شده و منجر به خونریزی مغزی شود. جراحی مغز می تواند برای ترمیم یا بستن آنوریسم یا جلوگیری از شکستگی آن انجام شود.
خونریزی مغزی: خونریزی مغزی ریختن خون از رگ های خونی در مغز یا فضای بین مغز و جمجمه است که می تواند به دلایل مختلفی مانند ضربه، فشار خون بالا، آنوریسم یا اختلالات خونی رخ دهد. جراحی مغز می تواند برای خارج کردن خون انباشته شده یا متوقف کردن خونریزی انجام شود.
صرع: صرع یک اختلال عصبی است که با حملات تشنجی مکرر همراه است. جراحی مغز می تواند برای خارج کردن بافت های مسئول ایجاد تشنج یا قطع ارتباط آنها با بخش های دیگر مغز انجام شود.
بیماری پارکینسون: بیماری پارکینسون یک اختلال عصبی است که با لرزش، کندی حرکت، سفتی عضلانی و تعادل ضعیف مشخص می شود. جراحی مغز می تواند برای تحریک عمقی مغز یا خارج کردن بافت های مسئول ایجاد علائم انجام شود.
اینها فقط برخی از مواردی هستند که ممکن است نیاز به جراحی مغز داشته باشند. برای اطلاعات بیشتر می توانید به پزشکان متخصص مغز و اعصاب ما در غرب تهران مراجعه نمایید.
کلینیک نوار عصب و عضله
کلینیک نوار عصب و عضله خوب یک کلینیک پزشکی است که به انجام آزمایشات الکترودیاگنوستیکی برای بررسی سلامت و عملکرد اعصاب و عضلات می پردازد. برخی از ویژگی هایی که یک کلینیک نوار عصب و عضله خوب باید داشته باشد عبارتند از:
داشتن متخصصان مجرب و متعهد در زمینه مغز و اعصاب، طب فیزیکی و توانبخشی و طب سوزنی که با استفاده از دانش و تجربه خود، تشخیص و درمان صحیح و مناسب را برای بیماران ارائه دهند.
داشتن دستگاه های پیشرفته و مدرن برای انجام آزمایشات نوار عصب و عضله، نوار مغز، نوار چشم، نوار گوش، نوار عصب مقعد و غیره که با دقت و کیفیت بالا، نتایج قابل اعتماد و مفید را ثبت و نمایش دهند.
داشتن فضایی مناسب و راحت برای انجام آزمایشات و ارائه خدمات به بیماران که با رعایت استانداردهای بهداشتی و ایمنی، محیطی آرام و دوستانه را برای آنها فراهم کند.
داشتن هزینه های منصفانه و رقابتی برای ارائه خدمات نوار عصب و عضله و سایر آزمایشات مرتبط که با توجه به کیفیت و ارزش آنها، برای بیماران قابل قبول و انتخاب باشد.
برخی از کلینیک های نوار عصب و عضله خوب در تهران عبارتند از:
کلینیک ویستان: این کلینیک توسط دکتر شهربانو کاظمی، متخصص مغز و اعصاب و دکتر شبنم رفیع زاده و دکتر مهسا موسوی، متخصصان طب فیزیکی و توانبخشی اداره می شود. این کلینیک از دستگاه های مدرن و با کیفیت برای انجام آزمایشات نوار عصب و عضله، نوار مغز، نوار چشم، نوار گوش، نوار عصب مقعد و غیره استفاده می کند. این کلینیک در منطقه شهرک غرب واقع شده است.
کلینیک های دکتر رفیع زاده: این کلینیک ها توسط دکتر شبنم رفیع زاده، متخصص مغز و اعصاب و طب سوزنی اداره می شود. این کلینیک ها از دستگاه های پیشرفته و متنوع برای انجام آزمایشات نوار عصب و عضله، نوار مغز، نوار چشم، نوار گوش و غیره استفاده می کند. این کلینیک ها در مناطق میدان ولیعصر، میدان ونک و میدان تجریش واقع شده اند.
انواع مختلف نوار عصب و عضله
نوار عصب و عضله یک روش تشخیصی است که برای بررسی عملکرد و سلامت عصبها و عضلات استفاده میشود. این روش شامل دو روش اصلی به نام تست هدایت عصبی (NCV) و الکترومیوگرافی (EMG) است. در آزمایش هدایت عصبی الکترودها روی پوست سر و یا ناحیه مورد نظر قرار گرفته و سرعت واکنش عضلات به سیگنالهای الکتریکی نورونهای حرکتی اندازهگیری میشود. در الکترومیوگرافی یک الکترود سوزنی به داخل عضله وارد میشود و فعالیت الکتریکی عضله ثبت میشود
انواع مختلف نوار عصب و عضله بسته به نوع عضله یا عصب مورد بررسی، میتوانند متفاوت باشند. برخی از این انواع عبارتند از:
نوار عصب و عضله سطحی (surface EMG): این نوع نوار عصب و عضله برای سنجش فعالیت الکتریکی عضلات اسکلتی که روی سطح پوست قابل دسترسی هستند، انجام میشود. این نوع نوار عصب و عضله برای بررسی اختلالات کنترلی، مهار سم بوتولینوم، تزریق فنل به عضلات، ساخت دست مصنوعی و غیره کاربرد دارد.
نوار عصب و عضله داخل عضلانی (intramuscular EMG): این نوع نوار عصب و عضله برای اندازه گیری فعالیت الکتریکی عضلاتی که در عمق بافت قرار دارند، انجام میشود. این نوع نوار عصب و عضله برای بررسی بیماریهای ماهیچه ای، ارتباط عضلات اعصاب، صرع، آلزایمر، پارکینسون و غیره کاربرد دارد . این نوع نوار عصب و عضله خود به دو نوع سوزنی (needle EMG) و سیم باریک (fine-wire EMG) تقسیم میشود. در نوع سوزنی یک الکترود سوزنی به داخل عضله وارد میشود و در نوع سیم باریک یک سیم باریک به داخل عضله فرو میرود.
نوار چشم (electrooculography): این نوع نوار عصب و عضله برای اندازه گیری فعالیت الکتریکی عضلات چشم و حرکت چشم انجام میشود. این نوع نوار عصب و عضله برای بررسی اختلالات بینایی، نارسایی عصب چشم، نیستاگموس و غیره کاربرد دارد.
نوار گوش (electrocochleography): این نوع نوار عصب و عضله برای اندازهگیری فعالیت الکتریکی گوش داخلی و عصب شنوایی انجام میشود. این نوع نوار عصب و عضله برای بررسی اختلالات شنوایی، منیر، آکوستیک نوروما و غیره کاربرد دارد.
نوار عصب مقعد (anorectal manometry): این نوع نوار عصب و عضله برای اندازه گیری فشار و حرکت عضلات مقعد و رکتوم انجام میشود. این نوع نوار عصب و عضله برای بررسی اختلالات دفع، انکوپرزیس، هموروئید و غیره کاربرد دارد.
نوار عصب و عضله و طب فیزیکی
طب فیزیکی و توانبخشی یک شاخه از پزشکی است که به درمان و بهبود عملکرد بدنی و روانی افرادی که به دلیل بیماری، آسیب، معلولیت یا سالخوردگی با مشکلات حرکتی، دردی، حسی یا شناختی روبرو هستند، می پردازد. این شاخه از پزشکی با استفاده از روش های مختلفی مانند دارو، تمرین، تجهیزات، جراحی، تحریک عصبی، طب سوزنی، ماساژ و غیره سعی می کند تا بهبودی و توانمندسازی بیماران را افزایش دهد
نوار عصب و عضله یکی از روش های تشخیصی است که در طب فیزیکی و توانبخشی به کار می رود. این روش به اندازه گیری و ثبت سیگنال های الکتریکی که توسط عصب ها و عضلات تولید و انتقال می شوند، می پردازد. این روش می تواند به پزشک در تشخیص و نظارت بر شرایطی که بر عصب ها و عضلات تاثیر می گذارند کمک کند. مثلا نوار عصب و عضله می تواند به تشخیص بیماری های مربوط به سیستم عصبی مانند صرع، سکته مغزی، بیماری پارکینسون، بیماری آلزایمر، اسکلروز جانبی آمیوتروفیک (ALS)، نوروپاتی محیطی، سندرم گیلن باره، تومورهای مغز یا نخاع، سندرم تونل کارپال و غیره مفید باشد
همچنین نوار عصب و عضله می تواند به تشخیص بیماری های مربوط به عضلات مانند دیستروفی های عضلانی، پلی میوزیت، میاستنی گراویس، تتانوس و غیره کمک کند.
نوار عصب و عضله معمولا توسط یک پزشک متخصص مغز و اعصاب یا یک پزشک توانبخشی انجام می شود. برای انجام این آزمایش، لازم است که بیمار از پوشیدن لباس های فلزی، زیورآلات، لوازم آرایشی و محصولات حاوی الکل خودداری کند. همچنین باید از مصرف برخی داروهایی که بر روی عصب ها و ماهیچه ها تاثیر می گذارند مانند آسپرین، وارفارین، کافئین و غیره اجتناب کند.
تست نوار عصب و عضله توسط متخصص مغز و اعصاب
الکترومیوگرافی یا همان تست نوار عصبکه به اصطلاح به آن (EMG) نیز می گویند، یک روش تشخیص است برای بررسی عملکرد و سلامت اعصاب و عضلات. این تست بسیار تخصصی است که صرفا فقط توسط متخصص مغز و اعصاب انجام میشود. متخصص مغز و اعصاب برای انجام و تفسیر این تست دوره های پیشرفته ای را طی میکند.
نوار عصب و عضله از دو بخش اصلی تشکیل شده است: نوار عصب (NCV) و نوار عضله (EMG). در نوار عصب، از الکترودهایی که به پوست متصل می شوند، برای ارسال و دریافت سیگنال های الکتریکی از عصب ها استفاده می شود. این سیگنال ها می توانند سرعت و شدت هدایت عصبی را نشان دهند. در نوار عضله، از سوزن هایی که به عضلات وارد می شوند، برای ثبت فعالیت الکتریکی عضلات استفاده می شود. این فعالیت می تواند نشان دهنده وضعیت نورون های حرکتی و اتصال آنها به عضلات باشد.
نوار عصب و عضله معمولا یک آزمایش بی خطر و کم درد است. اما ممکن است برخی از عوارض نادر را به همراه داشته باشد. برخی از این عوارض عبارتند از: عفونت، خونریزی، آسیب عصبی، تشنج، بروز یا تشدید بیماری مایاستنی گراویس و آلرژی به الکترودها . برای کاهش احتمال این عوارض، باید پس از آزمایش محل سوزن را تمیز و خشک نگه داشته و از فشار یا اصطکاک آن خودداری کنید. همچنین باید به هرگونه علامت عفونت مانند قرمزی، تورم، درد، گرما یا ترشح مایع از محل سوزن توجه کنید و در صورت بروز آنها به پزشک خود مراجعه کنید.
چه بیماری با نوار عصب و عضله قابل تشخیص است؟
نوار عصب و عضله یا الکترومیوگرافی (EMG) یک تست است که برای اندازه گیری فعالیت الکتریکی عضلات و اعصاب استفاده می شود. این تست میتواند به تشخیص برخی از بیماریهای عصبی و عضلانی کمک کند. برخی از این بیماریها عبارتند از:
آسیب اعصاب محیطی یا نوروپاتی محیطی که میتواند ناشی از دیابت، سموم، عفونت یا ضایعات باشد.
سندرم های فشرده سازی عصبی مثل سندرم تونل کارپال، که باعث درد، بیحسی یا ضعف در دستها میشود.
اختلالات عضلانی مثل دیستروفی عضلانی، پلیمیوزیت و درماتومیوزیت، که باعث ضعف و سستی عضلات میشوند.
بیماریهایی که بر نورونهای حرکتی مغز یا نخاع اثر میگذارند مانند اسکلروز جانبی آمیوتروفیک (ALS) یا بیماری لو گهریگ، که باعث ضعف، فلج و نارسایی تنفسی میشوند.
تفسیر نتایج نوار عصب و عضله
تفسیر نتایج نوار عصب و عضله بستگی به نوع و شدت اختلال عضلانی یا عصبی دارد. در حالت کلی، نتایج نوار عصب و عضله میتواند نشان دهنده آسیب، التهاب، ضعف یا اختلال در ارتباط بین اعصاب و عضلات باشد. برای تفسیر نوار عصب و عضله، پزشکان از چندین پارامتر استفاده میکنند که عبارتند از:
فعالیت در حالت استراحت: اگر عضلات در حالت استراحت فعالیت الکتریکی غیر طبیعی داشته باشند، ممکن است نشان دهنده آسیب یا التهاب اعصاب محیطی باشد.
اندازه و شکل سیگنال های عضلانی: اگر سیگنالهای عضلانی کوچکتر یا بزرگتر از حد طبیعی باشند، ممکن است نشان دهنده ضعف یا اختلال در عضلات یا اعصاب حرکتی باشند.
سرعت هدایت عصبی: اگر سرعت جریان سیگنالهای الکتریکی در اعصاب کاهش یابد، ممکن است نشان دهنده فشار، آسیب یا التهاب اعصاب باشد.
رفلکس های F و H: رفلکسهای F و H دو نوع رفلکس هستند که با تحریک عصبهای حرکتی انگشتان پا یا مچ دست به وجود میآیند. این رفلکسها برای ارزیابی عملکرد اعصاب نخاعی و نورونهای حرکتی مغز استفاده میشوند. این رفلکسها به صورت زیر توضیح داده میشوند:
رفلکس F: این رفلکس با تحریک الکتریکی عصب حرکتی انگشتان پا یا مچ دست ایجاد میشود. این تحریک باعث انقباض عضلات مربوطه میشود که با استفاده از الکترومیوگرافی (EMG) ثبت میشود. این رفلکس نشان دهنده ارتباط بین عصب و عضله است .
رفلکس H: این رفلکس با تحریک الکتریکی عصب حرکتی مچ پا ایجاد میشود. این تحریک باعث انقباض عضلات پشت پا میشود که با استفاده از EMG ثبت میشود. این رفلکس نشان دهنده ارتباط بین عصب و نخاع است .
بیشتر بدانید: تزریق پی ار پی برای ترمیم غضروف و درمان آرتروز
عوارض جانبی نوار عصب و عضله
نوار عصب و عضله یک آزمایش کم خطر است که به منظور بررسی فعالیت الکتریکی عضلات و اعصاب انجام میشود. این آزمایش معمولاً بدون عوارض جانبی است، اما در برخی موارد ممکن است باعث بروز برخی علائم نامطلوب شود. بعضی از این عوارض عبارتند از:
درد یا ناراحتی در محل ورود سوزن به پوست یا عضله. این درد معمولاً موقتی و قابل تحمل است و با استفاده از داروهای ضد درد یا کمپرس سرد کاهش مییابد.
خونریزی یا کبودی در محل ورود سوزن. این خونریزی معمولاً کم و محدود است و با فشار دادن یا بستن پنبه به زودی متوقف میشود. افرادی که داروهای ضد انعقاد خون مصرف میکنند یا اختلالات خونی دارند بیشتر در معرض این خطر هستند و باید قبل از آزمایش به پزشک خود اطلاع دهند.
عفونت در محل ورود سوزن. این عفونت بسیار نادر است و میتواند باعث قرمزی، تورم، درد، تب یا خونآلودگی مایعات در محل ورود سوزن شود. افرادی که دارای سیستم ایمنی ضعیف هستند یا مبتلا به بیماریهای مزمن مانند دیابت یا بیماری کبدی هستند بیشتر در معرض این خطر هستند و باید در صورت بروز علائم عفونت به پزشک خود مراجعه کنند.
آسیب عصبی. این آسیب بسیار نادر است و میتواند باعث بیحسی، درد، ضعف یا فلج در اندام مورد آزمایش شود. این آسیب معمولاً موقتی و قابل بازگشت است و با درمان پزشکی بهبود مییابد. افرادی که دارای بیماریهای عصبی مانند اسکلروز چندگانه یا بیماری لو گهریگ هستند بیشتر در معرض این خطر هستند و باید قبل از آزمایش به پزشک خود اطلاع دهند.
پنوموتوراکس. این عارضه بسیار نادر است و زمانی رخ میدهد که هوا بین ریه و دیواره قفسه سینه نشت کند و باعث کلاپس ریه شود. این عارضه میتواند باعث درد قفسه سینه، تنگی نفس، تعریق یا تپش قلب شود. این عارضه معمولاً زمانی رخ میدهد که الکترود سوزنی در عضلات دیواره قفسه سینه استفاده شود و باید به عنوان یک اورژانس پزشکی درمان شود.
تفاوت نوار عصب و عضله وCT اسکن
نوار عصب و عضله و CT اسکن دو روش تشخیصی متفاوت هستند که برای بررسی وضعیت اعصاب و عضلات یا ساختارهای داخلی بدن استفاده میشوند. تفاوتهای اصلی آنها به شرح زیر است:
نوار عصب و عضله فعالیت الکتریکی عضلات و اعصاب را اندازه گیری میکند. این روش با استفاده از سوزنهای ریز و الکترودهای چسبان به پوست انجام میشود. این روش میتواند به تشخیص برخی از بیماریهای عصبی و عضلانی کمک کند.
CT اسکن تصاویر مفصلی از ساختارهای داخلی بدن را با استفاده از اشعه ایکس تهیه میکند. این روش با استفاده از یک دستگاه دایرهای که دور بدن حرکت میکند انجام میشود. این روش میتواند به تشخیص برخی از بیماریها مانند سرطان، آسیبهای داخلی، عفونتها یا شکستگی ها کمک کند.
برخی از تفاوتهای دیگر بین نوار عصب و عضله و CT اسکن عبارتند از:
نوار عصب و عضله ممکن است باعث درد یا ناراحتی در محل ورود سوزن به پوست یا عضله شود. CT اسکن معمولاً بدون درد یا ناراحتی است، مگر اینکه نیاز به تزریق ماده رنگی باشد.
نوار عصب و عضله معمولاً بدون عوارض جانبی است، اما در برخی موارد ممکن است باعث خونریزی، کبودی، عفونت یا آسیب عصبی شود. CT اسکن معمولاً بدون عوارض جانبی است، اما در برخی موارد ممکن است باعث واکنشهای حساسیتی، تشعشع یا اختلالات کلیوی شود.
نوار عصب و عضله معمولاً ۳۰ تا ۶۰ دقیقه طول میکشد. CT اسکن معمولاً ۱۰ تا ۳۰ دقیقه طول میکشد.
نوار عصب و عضله معمولاً برای بررسی عضلات و اعصاب محیطی مانند دستها و پاها استفاده میشود. CT اسکن معمولاً برای بررسی ساختارهای داخلی مانند مغز، قلب، شکم و ریه ها استفاده میشود
